Voor Links en Rechts

Moet een nieuw volkslied eigenlijk weldoordacht tot stand komen? Of kan het via een stemming met 'meeste stemmen gelden'? Of nog anders: wat uit de meeste kelen klinkt?Tijdens de Europese kampioenschappen voetbal in 2024 leek een nieuw volsklied zich aan te kondigen. Voorafgaand aan een wedstrijd van het Nederlandse elftal trokken oranje-fans zingend door de straten - ziehier het prachtige schouwspel (een verwijzing naar een filmpje op X/twitter). Zij dwongen daarmee wereldwijd een zeker respect af wegens hun energieke, vrolijke gezamenlijkheid.

links rechts dududuDe tekst die de meute zong, ging aldus:

Naar links,
du du du du du du
Naar rechts,
du du du du du du
Du-du du-du du-du,
Du-du du-du du-du,
Du-du du-du du-du du-du-du-du du-du-du.
Du-du du-du du-du,
Du-du du-du du-du,
Du-du du-du du-du du-du-du-du du-du-du.

Tekst is secundair

De variant 'lu' in plaats van 'du' was ook toegestaan.Er zijn ook varianten met wat meer tekst. Die tekst is scabreus van aard en daardoor minder geschikt voor een algemeen volkslied, ofschoon het de populariteit van het lied ten goede kan komen. En wat zegt tekst nou helemaal? Het Wilhelmus telt 26 coupletten, maar een kleine minderheid kent er daarvan twee uit het hoofd, vaker nog slechts één en veel mensen slechts enkele flarden ervan.

Kortom: dat 'links, rechts, du-du-du' is echt een volkslied, kun je zeggen op grond van de beelden die het zingen opleverde: iedereen kan de tekst vlot leren en ook de melodie is eenvoudig op te pakken.Inhoudelijk stelt het niet veel voor. Maar vooruit: in het zo gepolariseerde Nederland komen hiermee zowel 'links' als 'rechts' aan hun trekken – dat is ook wat waard. Bovendien: het huidige volkslied, het Wilhelmus, heeft wél veel inhoud, maar dat spreekt de meeste mensen weer niet zo aan.

. . . die schrijf je niet hun wetten voor

Ik ben geen groot dichter, dus ik kan niet zo goed een alternatief volkslied schrijven. Maar ik weet wel heel goed wanneer ik een volkslied uit volle overtuiging (en dus uit volle borst) zou willen meezingen. Dan gaat het over dingen waar ik trots op kan zijn. En dan niet zozeer mijn eigen dingetjes waar ik trots op ben, maar zaken die het hele land aangaan, of heel veel mensen. Dus bijvoorbeeld het vrij eigenzinnige karakter van Nederlanders. Dat laat zich, heel kort door de bocht, samenvatten met de kreet 'dat maak ik zelf wel uit'. Nou moet je dat niet al te letterlijk nemen - mensen kunnen niet telkens van allerlei dingen persoonlijk zelf uitmaken. Maar ik noem bijvoorbeeld ons beleid inzake softdrugs: wij erkennen dat veel mensen daar plezier aan beleven en dat bestrijding tot veel ellende leidt. Dus zijn we er formeel tegen, maar in de praktijk 'gedogen' we het. Snappen ze in het buitenland niet veel van, maar dat is hun probleem.

Nog zoiets: euthanasie. Op veel plekken in de wereld slijten mensen de laatste jaren of maanden van hun leven met veel pijn en verdriet. In Nederland zijn we wat dat betreft reëel: mensen willen soms liever overlijden, omdat het leven hen heel weinig leuks en juist veel ellende biedt. Dan zijn mensen echt geholpen met een iets vervroegde dood, ze zijn dan 'uit hun lijden verlost'.

Of: abortus. Dat is voor niemand echt fijn, uiteraard. In veel landen mocht dat lang niet, vaak om religieuze redenen. Maar ondertussen gebeurde abortus toch overal ter wereld, vaak heel onhygiënisch. In Nederland zijn we reëel, en praktisch: we regelen het gewoon. Wel zo eerlijk, en beter voor iedereen.

Kort samengevat: Nederlanders laten zich niet zo makkelijk de wet voorschrijven. Dat werd mooi verwoord in het liedje '15 miljoen mensen': die schrijf je niet de wetten voor, die laat je in hun waarde. Kijk, als dát soort zaken nou in een nieuw volkslied komt, dan zing ik uit volle overtuiging en uit volle borst mee.

Wilhelmus nogal zelfingenomen zielige monoloog

Dat hele Wilhelmus is, als je de tekst leest en probeert tot je te laten doordringen, niets anders dan een lange monoloog van Willem van Oranje. Hij is nogal zelfingenomen: altijd heel moedig geweest, zichzelf wegcijferend en vooral heel erg vroom. Nogal zielig eigenlijk. En dat 15 coupletten lang!

Kwalijk is dat hij maar volhoudt dat er niks mis is met 'de koning van spanje', terwijl nota bene Nederland  tientallen jaren had gevochten tegen de Spaanse overheersing!